پرداختن به معضلات اجتماعی از ابعاد مختلف لازمه این مستند است که کارگردان با آگاهی کامل به این مهم در همه مسائل با کمک کارشناسان ورود پیدا می کند اما چیزی که «جای خالی» بیشتر به آن نیاز دارد زمان است چرا که فیلم در پرداختن به همه مسائل ناقص می ماند و نمی تواند به طور کامل به همه مسائل بپردازد.
فیلمساز به مسئله ظهور ناهنجاری های فرهنگی از زوایای لازم ورود پیدا می کند اما همه مسائل در سطح باقی مانده و فیلمساز به کارشناسان اجازه عمق بخشیدن به مسئله را نمی دهد. «جای خالی» تا گرفتن نتیجه لازم پیش می رود اما در آخر نتیجه آن چیزی اعلام می شود که فیلمساز می خواهد.
نقش فیلمساز در نتیجه گیری ها بسیار کمرنگ است اما ابراز نتیجه ها توسط نریشن (یا فیلمساز) اشتباهی است که فیلمساز، فیلم را دارای نگاهی یک سویه به مسئله کرده است و نتیجه گیری اصلی در پایان اینچنین برداشت می شود که پدیدار شدن ناهنجاری های اجتماعی و اخلاقی در کشور ها از جمله کشور ما ارتباطی به ذات انگاری ندارد و مسائل اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و به طور کلی شرایط افراد جامعه است که رفتارهای آنها را مشخص می کند.
نتیجه را می توان تا حد بسیاری مطلوب و درست دانست اما ابراز آن در نریشن اضافی است چرا که کارشناسان به خوبی به مسئله می پردازند و باید نریشن هایی را که کارگردان در فیلم گنجانده حذف کرد تا مخاطب به جای فیلمساز به فکر فرو رفته و آن نریشن ها را با خود تکرار کند. نتیجه گیری قبل از مخاطب هیچ فایده ای نمی تواند داشته باشد و از همه بدتر فیلم را دارای نگاهی یک سویه می کند.
به طور کلی «جای خالی» مستندی است که به مسئله مهمی در جامعه ما می پردازد و تا حدی (اگر نگوییم مضمون مورد نظر را به مخاطب تحمیل می کند) می تواند آن را منتقل کند. شاید اگر هر فیلمساز دیگری به جای سوهانی این فیلم را می ساخت به سراغ تأثیر رسانه های جمعی بر جامعه ما، شکل ارتباطی ما با کشورهای دیگر، وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور و مسائلی از این دست می پرداخت اما سوهانی با نگاهی متفاوت تاریخ کشور از لحاظ فرهنگی را دنبال می کند و در فیلمش با کمک از کارشناسان لازم به مسائلی مثل رانندگی و رعایت قوانین و حتی شکل اتوبان ها و خیابان ها می پردازد و در رفع معضلات فرهنگی به نتایجی مثل بسترسازی در سطح شهر نیز می رسد.
برگ برنده «جای خالی» نگاه متفاوت سازنده آن است که به مخاطب آگاهی می دهد و اشکال اصلی آن زمان کوتاهش است که به عمیق شدن در مسائل لطمه زده و با توجه به خسته کننده شدن فیلم اگر بخواهیم نگاهی نئوفرمالیستی داشته باشیم انتخاب زمان کوتاه برای فیلم هوشمندانه بوده اما متأسفانه فیلم را تا حدی عقیم کرده است. کاش سوهانی تمهیدی برای جذاب تر شدن فیلمش می اندیشید تا بتواند زمان فیلم را بیشتر کرده و در نتیجه مهلت عمیق شدن در مسائل را پیدا کند.
ارسال نظر